Partnerzy:
Rada uzgodniła swoje stanowisko negocjacyjne (podejście ogólne) w sprawie nowej dyrektywy, która ma zwiększyć skuteczność reprezentacji pracowników w dużych przedsiębiorstwach międzynarodowych. Akt ten zmienia obowiązującą dyrektywę o europejskich radach zakładowych: przewiduje, że ich tworzenie będzie łatwiejsze, a finansowanie i ochrona większe.
Obecne zwolnienia ze stosowania dyrektywy nie będą już obowiązywać, co oznacza, że wszystkie przedsiębiorstwa będą podlegać tym samym przepisom w zakresie informowania pracowników i konsultowania się z nimi.
Prawo pracowników do wyrażania opinii w dotyczących ich kwestiach, będące jedną z głównych zasad Europejskiego filaru praw socjalnych, jest dla prezydencji belgijskiej kwestią priorytetową. Jestem przekonany, że uzgodnione dziś stanowisko negocjacyjne pomoże zagwarantować pracownikom dużych przedsiębiorstw międzynarodowych w UE możliwość wypowiadania się na temat decyzji, które ich dotyczą.
Pierre-Yves Dermagne, belgijski wicepremier i minister gospodarki i pracy
Cel nowej dyrektywy
Europejskie rady zakładowe reprezentują pracowników dużych przedsiębiorstw międzynarodowych działających w co najmniej dwóch krajach należących do UE lub do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). To główny kanał informowania i zasięgania opinii pracowników o planowanych decyzjach dotyczących kwestii ponadnarodowych.
Nowa dyrektywa ma doprecyzować prawo regulujące działanie rad, zwiększyć jego skuteczność i ułatwić jego wdrażanie. W tym celu zamieszczono w niej jaśniejszą definicję kwestii ponadnarodowych, solidniejsze przepisy o tworzeniu rad oraz klarowniejsze i bardziej rygorystyczne wymogi dotyczące przypadków, w których przedsiębiorstwo odmawia udzielenia dostępu do informacji albo nalega, by informacje traktować jako poufne. Dyrektywa zagwarantuje radom skuteczny dostęp do postępowań sądowych, tak aby rady mogły dochodzić swoich praw.
Inne proponowane zmiany to: lepsze określenie kosztów, które są związane z radami, a które mają ponosić przedsiębiorstwa, większa równowaga płci wśród przedstawicieli zebranych w radach oraz nałożenie na przedsiębiorstwa wymogu konsultowania się z radami w odpowiednim terminie, tak aby tryb informowania pracowników i konsultowania się z nimi był skuteczniejszy – w tym celu rady m.in. muszą uzyskać pisemną odpowiedź, zanim podjęta zostanie dana decyzja.
Stanowisko negocjacyjne Rady
W podejściu ogólnym Rada:
• odnotowuje, że obowiązek dążenia do zrównoważonego pod względem płci składu europejskiej rady zakładowej powinien pozostać bez uszczerbku dla krajowych przepisów i praktyk w zakresie wyboru i powoływania przedstawicieli pracowników
• podkreśla, że rady powinny mieć wystarczająco dużo czasu na wyrażenie opinii, zanim podjęta zostanie jakakolwiek dotycząca ich decyzja, przy czym należy uwzględniać stopień pilności sprawy oraz zagwarantować, że przedsiębiorstwa mogą przyjąć decyzję w przypadku, gdy opinia europejskiej rady zakładowej nie zostanie przekazana w rozsądnym terminie
• wzmacnia przepisy o dostępie do postępowań sądowych lub, w stosownych przypadkach, do postępowań administracyjnych i w tym celu zapewnia m.in. pokrywanie kosztów reprezentacji prawnej i udziału w postępowaniu
• ulepsza przepisy w sprawie kar, zachowując przy tym wykaz czynników (takich jak wielkość i sytuacja finansowa przedsiębiorstwa, waga naruszenia oraz to, czy naruszenie było umyślne, czy też było skutkiem zaniedbania), które należy uwzględniać przy ustalaniu kary
• doprecyzowuje, że można wymagać traktowania informacji jako poufnych lub nieujawniania ich tak długo, jak utrzymują się powody uzasadniające te ograniczenia.
Co dalej?
Jak tylko Parlament Europejski uzgodni swój mandat, współprawodawcy będą mogli rozpocząć negocjacje w celu osiągnięcia porozumienia co do dyrektywy. Nowe przepisy – po weryfikacji prawno-językowej – zostaną wtedy przyjęte, a państwa członkowskie przetransponują dyrektywę do prawa krajowego w ciągu dwóch lat od jej wejścia w życie. Zaczną ją stosować najpóźniej cztery lata po jej wejściu w życie.
Kontekst
Europejskie rady zakładowe to organy informacyjno-konsultacyjne, które reprezentują europejskich pracowników w przedsiębiorstwach międzynarodowych zatrudniających ponad 1000 osób i działających w co najmniej dwóch krajach UE lub EOG.
24 stycznia 2024 r. Komisja przedstawiła wniosek w sprawie dyrektywy zmieniającej dyrektywę 2009/38/WE w zakresie ustanawiania i działania europejskich rad zakładowych oraz skutecznego egzekwowania prawa do ponadnarodowego informowania i konsultacji. Dyrektywa ta ma wyeliminować niedociągnięcia w obowiązujących przepisach o radach, a tym samym zwiększyć skuteczność zasad informowania pracowników i konsultowania się z nimi na szczeblu ponadnarodowym.