Partnerzy:
Międzynarodowa delegacja związkowców udaje się do Glasgow, aby podczas światowej konferencji klimatycznej forsować postulat sprawiedliwej transformacji.
COP26 – 26 Szczyt Klimatyczny – odbędzie się w Glasgow, w Szkocji, w dniach 1-12 listopada. Na tym spotkaniu Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu rządy negocjować będą swoje zobowiązania do międzynarodowego traktatu środowiskowego w celu zwalczania zmian klimatycznych.
Na COP26 rządy przedstawią swoje zaktualizowane plany klimatyczne – Nationally Determined Contributions (NDC) – mające na celu osiągnięcie zerowej emisji netto do 2050 r., po tym jak zobowiązały się do tego w ramach Paryskiego Porozumienia Klimatycznego na COP21 w 2015 r.
Przyspieszenie działań klimatycznych z ambicją osiągnięcia zerowych emisji netto tak szybko, jak to możliwe i do połowy stulecia jest niezbędne, jeśli globalna społeczność ma wdrożyć Porozumienie Paryskie.
Osiągnięcie zerowej emisji netto oznacza fundamentalną reorganizację światowej gospodarki – i jeśli rozmowy COP pójdą pomyślnie, dostępne będą środki finansowe, aby to osiągnąć. Kraje mają również cele do zrealizowania w ramach Celów Zrównoważonego Rozwoju, z których wiele pokrywa się z celami zerowymi netto.
Bogate kraje zobowiązały się również do finansowania dekarbonizacji Globalnego Południa.
Związki zawodowe uznają, że zmiany klimatyczne są zagrożeniem egzystencjalnym i że transformacja jest niezbędna dla zachowania życia na planecie, a także żądają, aby ta transformacja była sprawiedliwa: ludzie pracy nie mogą płacić za to ceny.
Od COP14 w 2008 roku związki zawodowe zostały dopuszczone do udziału w konferencji jako obserwatorzy. Związki zawodowe prowadziły kampanię na rzecz włączenia Just Transition do Paryskiego Porozumienia Klimatycznego, a na COP24, w Katowicach, w Polsce, w 2018 roku, przyjęto Deklarację Śląską w sprawie Just Transition. To było ważne zwycięstwo dla związków zawodowych.
Zasady MOP dotyczące Just Transition, które są wynikiem trójstronnych dyskusji i negocjacji, określają, że plany Just Transition muszą być zintegrowane z NDCs przy aktywnym udziale związków zawodowych i innych organizacji społecznych.
Jednak uczestnicy niedawnego webinarium „W drodze do COP26 – Przemysł, energia i pracownicy kopalń domagają się sprawiedliwych przemian”, prowadzonego wspólnie przez IndustriALL Global Union i industriAll Europe, wskazali na rozdźwięk między retoryką a rzeczywistością.
Wiele osób wskazało konkretne przykłady obecnej lub przewidywanej utraty milionów miejsc pracy z powodu zamykania kopalń, odchodzenia od paliw kopalnych i zmian w produkcji. Politycy obiecują miliony zielonych stanowisk pracy, które mają zastąpić te zlikwidowane, bez żadnych jednak konkretów: nie wiadomo, gdzie one powstaną, ani kto je otrzyma. Rządy nie opracowały wiarygodnych planów dla nowych miejsc pracy, nie zaczęły też szkolić ludzi do ich wykonywania.
Przemawiająca na konferencji, Kate James, która prowadzi Just Transition dla rządu brytyjskiego, przyznała, że jest to problem i powiedziała, że kluczem do niego jest aktywne zaangażowanie lokalnych związków zawodowych w rozwój polityki oraz wykorzystanie ich zbiorowej siły, aby pociągnąć rządy i pracodawców do odpowiedzialności. „Transformacja nadchodzi”, powiedziała. „Lepiej jest zaprojektować swoją przyszłość, niż mieć ją narzuconą”.
Bert de Wel, oficer ds. polityki klimatycznej w MKZZ powiedział, że rząd Wielkiej Brytanii stara się obniżyć oczekiwania wobec spotkania, koncentrując się na tym, co jest politycznie smaczne, a nie konieczne z naukowego punktu widzenia. Potrzebujemy jednak ambitnych celów klimatycznych już teraz, jeśli mamy zamiar skierować krzywą emisji we właściwym kierunku. De Wel przedstawił kluczowe priorytety światowego ruchu zawodowego na COP26: ambicje klimatyczne w połączeniu z Just Transition, prawa człowieka i prawa pracownicze, finansowanie klimatyczne oraz polityka przemysłowa i inwestycje.
Na konferencji przyjęto wspólną deklarację, w której stwierdzono, że reakcja na pandemię Covid-19 pokazała, iż przy odpowiednim finansowaniu, możliwe jest podjęcie skoordynowanych działań na światową skalę, wezwano też do urzeczywistnienia sprawiedliwych przemian.
Zastępca Sekretarza Generalnego IndustriAll Europe, Judith Kirton-Darling powiedziała: „Związki zawodowe wprowadziły koncepcję Just Transition podczas COP15 w Kopenhadze w 2009 roku. Wielu osobom otworzyło to oczy. Od tego czasu jesteśmy świadkami znacznie większej świadomości potrzeby silnego wymiaru społecznego i pracowniczego w działaniach na rzecz klimatu. Jednak samo otwarcie oczu i uświadomienie sobie istnienia problemu nie wystarczy. Potrzebujemy konkretnych działań, aby zarządzać zmianami. Trzeba to zrobić przy aktywnym udziale pracowników. Nic o nas bez nas!”