Partnerzy:
Isabelle Barthès jest zastępcą sekretarza generalnego industriAll European Trade Union, europejskiej federacji związków zawodowych reprezentującej pracowników przemysłu metalowego, chemicznego, tekstylnego i energetycznego. Ma bogate doświadczenie w ruchu związkowym na poziomie europejskim. Zajmuje się negocjacjami zbiorowymi i polityką społeczną, cyfryzacją i młodzieżą. Jest również odpowiedzialna za sektory przemysłowe, takie jak lotnictwo i kosmonautyka, technologie informacyjno-komunikacyjne, inżynieria mechaniczna i obronność.
Barbara Surdykowska: Wyjaśnij dlaczego negocjacje sektorowe (negocjacje branżowe) powinny być głównym narzędziem wykorzystywanym przez związki zawodowe? Często mówi się, że negocjacje na poziomie zakładowym są lepiej dostosowane do zróżnicowania sytuacji ekonomicznej poszczególnych pracodawców. Jak odniosłabyś się do takiego stwierdzenia?
Isabelle Barthès: Gdy pracownicy są objęci negocjacjami branżowymi, nierówności są zwykle mniejsze. Łącząc siły, pracownicy mogą mówić jednym głosem i sprawić by pracodawcy oferowali im uczciwe warunki. W razie potrzeby mogą zmobilizować się i rozpocząć akcje protestacyjne, które są znacznie bardziej skuteczne na poziomie sektorowym. To podstawowy fakt: strajkowanie na poziomie sektora znacznie utrudnia pracodawcom odmowę zasiadania do stołu negocjacyjnego. Strajki branżowe zapewniają godziwe płace, zapobiegają popadaniu najsłabszych pracowników w niepewność i ubóstwo oraz pomagają w ustanowieniu podstawy godnych praw.
Negocjowanie sektorowe utrudnia nastawianie jednej grupy pracowników przeciwko drugiej, celem negocjacji jest to, aby pracownicy wykonujący tę samą pracę, w tej samej branży, otrzymywali mniej więcej takie samo wynagrodzenie. Negocjacje sektorowe są często łączone z negocjacjami na poziomie przedsiębiorstwa, co pozwala uwzględnić specyficzną sytuację firmy.
Negocjacje sektorowe zapewniają szersze korzyści dla firm, ale także dla gospodarki i społeczeństwa jako całości. Tworzą równe warunki konkurencji między firmami, zapewniają stabilność i zapobiegają nieuczciwej konkurencji między firmami.
B. S.: Jest jasne, że przechodzimy przez okres transformacji, wywołany zarówno zmianami cyfrowymi (w tym coraz szerszym wykorzystaniem sztucznej inteligencji i robotyki), jak i procesami dekarbonizacji gospodarki. Jaka jest i jaka powinna być rola negocjacji zbiorowych w zapewnieniu sprawiedliwej transformacji?
I. B.: W czasach kryzysu musimy podwoić wysiłki na rzecz dialogu społecznego i negocjacji zbiorowych. W obliczu wyzwań związanych z zieloną i cyfrową transformacją, partnerzy społeczni na poziomie sektorowym są w stanie lepiej przewidzieć wpływ na miejsca pracy i kompetencje w różnych branżach oraz określić przyszłe potrzeby w zakresie umiejętności. Mają oni do odegrania rolę w łagodzeniu konsekwencji dla pracowników poprzez kształtowanie transformacji, organizowanie podnoszenia i zmiany kwalifikacji oraz przechodzenia z jednej pracy do drugiej. Jedynie na poziomie sektorowym można z powodzeniem organizować szkolenia, ponieważ pracodawcy będą mieli mniejszą skłonność do podbierania sobie pracowników, co w dłuższej perspektywie sprawi, że inwestowanie w pracowników będzie bardziej atrakcyjne.
B. S.: Co robi industriAll, aby wzmocnić zdolność negocjacyjną swoich członków w Europie Środkowej? Jakie są plany w tym obszarze?
I. B.: IndustriAll Europe zorganizowała serię krajowych seminariów, aby zapewnić dobre wdrożenie europejskiej dyrektywy w sprawie adekwatnych płac minimalnych. Ten zestaw seminariów krajowych to dopiero początek naszej pracy nad usunięciem przeszkód dla silnych negocjacji zbiorowych w całej Europie. Nowy Parlament Europejski i przyszła Komisja Europejska muszą nadal wspierać dialog społeczny na wszystkich poziomach.
Ta seria seminariów pokazała, że przeszkody dla negocjacji zbiorowych i dialogu społecznego są takie same w całej Europie Środkowej i Wschodniej, i nie tylko. Osiągnięcie celu 80% zasięgu negocjacji zbiorowych wymaganego przez dyrektywę o europejskiej adekwatnej płacy minimalnej będzie możliwe tylko poprzez ich przezwyciężenie. Usuwając te przeszkody, możemy:
– stworzyć sprzyjające ramy regulacyjne dla negocjacji zbiorowych i dialogu społecznego na wszystkich poziomach
– przezwyciężyć odmowę pracodawców wzięcia na siebie odpowiedzialności i skłonić ich aby, zasiedli do stołu negocjacyjnego, aby negocjować ze związkami zawodowymi
– zapewnić właściwą reprezentację partnerów społecznych poprzez uniemożliwienie „żółtym związkom” (które nie są demokratyczne i niezależne) utrudniania dialogu społecznego i rokowań zbiorowych.
– chronić członków związków zawodowych przed dyskryminacją i rozbijaniem związków zawodowych
– modernizacja narzędzi strategii i komunikacji związków zawodowych w celu zwiększenia ich potencjału.
Wskazana Dyrektywa była jednym z głównych osiągnięć ostatniej kadencji, ale teraz zaczyna się ciężka praca, ponieważ musimy pokonać przeszkody na drodze do urzeczywistnienia jej celów w terenie. Przyjęcie dyrektywy o europejskiej adekwatnej płacy minimalnej stworzyło pozytywną dynamikę w Europie. Widzimy, że próg 50/60 dla podniesienia płacy minimalnej jest stosowany, widzimy także próby niektórych rządów wspierania negocjacji zbiorowych poprzez reformy istniejących, szkodliwych przepisów, takich jak reforma ustawy o dialogu społecznym z 2012 r. w Rumunii.
Seminaria pokazały, że związki zawodowe napotykają te same przeszkody we wszystkich krajach i że kluczem do ich pokonania jest solidarna współpraca w celu wzmocnienia naszych możliwości i siły przetargowej. W nadchodzących miesiącach będziemy nadal pomagać naszym krajowym członkom w pokonywaniu przeszkód, jakie napotykają w organizowaniu członków i negocjowaniu.